Alles wat over ons geschreven is
gaat Gij volbrengen in de veertig dagen;
de tien geboden en de veertig slagen,
dit hele leven dat geen leven is.
Willem Barnard
Ga gelijk naar: |
Veertigdagentijd
Veertig: symbolisch getal. Het verwijst naar verschillende Bijbelse gebeurtenissen. Allereerst naar de veertig jaren die Israël in de woestijn moest doorbrengen. Maar ook naar de veertig dagen die Ninevé nog kreeg alvorens verwoest te worden, de veertig dagen die Mozes op de berg verbleef, de evenzovele dagen die Elia nodig had om bij de Horeb te komen, de veertig dagen en nachten van de zondvloed en die van Jezus tijd in de woestijn. Het getal veertig is een geladen getal, vol van afzondering, inkeer, onderweg zijn naar. De veertigdagentijd is de tijd die voorafgaat aan Pasen, de voorbereidingstijd, een tijd van vasten. Ze duurt langer dan veertig dagen. Gek? Nee, want de zondagen tellen niet mee, dat zijn geen vastendagen. De Veertigdagentijd begint met Aswoensdag en beslaat zes weken en dus zes zondagen. De kleur van de Veertigdagentijd is Paars.
2020
Het project voor de Veertigdagen- en Paastijd van 2019 heeft als titel:
Een teken van leven
Centraal staat de doorlopende lezing van het Bijbelboek Exodus: de slavernij in Egypte, de uittocht uit die slavernij, de doortocht door de Rietzee en uiteindelijk de grootse gebeurtenissen rond de Sinaï.
Het project sluit op de zondag aan bij het Oecumenisch Leesrooster van dit jaar (om precies te zijn de alternatieve leeslijn uit Exodus). Daarmee sluit het ook direct aan bij het materiaal van Kind op Zondag.
Exodus lezen in de tijd rond Pasen
Pasen en Pesach hebben alles met elkaar te maken. Op de avond van de gevangenneming vierde Jezus met zijn leerlingen het Pesachfeest, de viering van de uittocht uit Egypte. Centraal staat de vertelling van de geschiedenis van de uittocht, de Haggada.En dan niet als een mooi geschiedenisverhaal, maar als het opnieuw beleven ervan, om het opnieuw te ondergaan in de situatie van het moment.
Het Oecumenisch Leesrooster heeft rond Pasen 2020 als alternatieve leeslijn deze Paashaggada. Vanaf drie weken voor Aswoensdag tot en met Pinksteren wordt het Bijbelboek Exodus gelezen. Dat begint met de eerste twee hoofdstukken van Exodus, op de drie zondagen die aan de Veertigdagen voorafgaan.
De eerste zondag van de Veertigdagen opent met de geschiedenis van de brandende doornstruik in de woestijn en de roeping van Mozes. Zo zet het vanaf dit moment in met een indrukwekkend teken van leven: God trekt zich het lot van Israël aan. Hij daalt af om hen uit de macht van Egypte te bevrijden (Ex. 3: 8). Hij maakt zijn naam bekend: IK ZAL ER ZIJN.
Gedurende de volgende zondagen wordt de lezing uit Exodus vervolgt tot op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Pasen de uittocht wordt gevierd.
In de vijftig dagen vanaf Paaszondag wordt de Exoduslezing doorgetrokken tot op Pinksteren de verbondssluiting op de Sinaï centraal staat.
Onderdelen
Het project zal als altijd uit verschillende onderdelen bestaan:
- bijbelleesrooster voor alledag
- vespers voor de Stille Week
- handreiking voor voorgangers, exegeten en liturgiecommissies
- handreiking met oog op de drie zondagen voorafgaand aan de Veertigdagen (Ex. 1 en 2): DOWNLOAD
Het Bijbelleesrooster voor alledag omvat de Veertigdagentijd tot en met Pasen (26 februari t/m 18 april). De Handreiking krijgt een voorloper, met oog op de drie zondagen voorafgaand aan Pasen (9, 16 en 23 februari). Deze voorloper kan hieronder worden gedownload.
Downloads en voorbeelden
DOWNLOAD
(Met oog op de drie zondagen die aan de Veertigdagentijd voorafgaan)
Stille Week: Vespers
In het project rond de Veertigdagentijd en Pasen van het lopende jaar zijn steeds vespers voor de Stille Week opgenomen. Het gaat om uitgewerkte vespers. Ze kunnen in die vorm worden gebruikt, maar ook kunnen ze als uitgangspunt worden gebruikt waarbij vervolgens eigen accenten worden gelegd.
Naast de vespers van het lopende jaar kunnen ook de eerdere reeksen worden besteld:
- 2019: Een nieuw begin
- 2018: De grootste van deze is de liefde
- (ma: Geloof, di: Hoop, wo: Hoop en moed, do: Liefde en moed, vr: Liefde en rechtvaardigheid; za: Liefde en wijsheid)
- (ma: Anders dan gedacht, di: Tegendraads, wo: Omdenken, do: Dienen, vr: De route van het koninkrijk)
- (1: Begin van de Veertigdagen, 2:Schepping, 3: Christus bewonderen, 4: Werken en bidden, 5: Ontvangen om te delen, 6: Het zaad moet sterven)
- (ma: Hogepriester van al het goede, di: Iets goeds gedaan, wo: De voeten wassen, do: Samen aan tafel, vr: Hogepriester van al het goede)
Projecten van voorgaande jaren:
- 2019: Een nieuw begin (bijbelleesrooster, Kinderlijn, vespers Stille Week, handreiking). Meer informatie.
- 2018: De grootste van deze is de liefde (bijbelleesrooster, Kinderlijn, 12+-materiaal, vespers Stille Week, handreiking). Meer informatie.
- 2017: Leven naar het koninkrijk (bijbelleesrooster, opzet gespreksavonden, Kinderlijn, 12+-materiaal, vespers Stille Week, handreiking)
- 2016: Volhouden. Veertig dagen en een week onderweg met Hebreeën (bijbelleesrooster, vespers, opzet gespreksavonden, suggesties leerdiensten, werkbladen 12+)
- 2015: Een tuin bloeit rond het open graf (bijbelleesrooster, veertigdagenkalender, vespers, opzet gespreksavonden)
- 2014: Want er staat geschreven… Onderweg naar Pasen aan de hand van Matteüs (bijbelleesrooster, veertigdagenkalender, vespers)
- 2013: David – Zoon van God (bijbelleesrooster, veertigdagenkalender
Achtergrond en praktijk
- Notitie Rond het Paasfeest (1) – over de Veertigdagentijd en Pasen
- Notitie Avondmaal rond Pasen – wanneer vier je de Maaltijd van de Heer rond Pasen?
- Notitie Lichtsymboliek rond Pasen – over de Paaskaars en eventueel ander gebruik van kaarsen rond de Veertigdagentijd en Pasen
- Notitie Vasten in de Veertigdagentijd – achtergronden uit Bijbel en kerkgeschiedenis (langer en korter geleden), suggesties voor praktijk en bezinning [inhoudsopgave]
- Documentatiemap Veertigdagentijd en Pasen
- Documentatiemap Stille Week en Pasen
- Documentatiemap Vasten in de Veertigdagentijd