Nieuwsbericht (8) Gereformeerd Kerkboek: over de ruggengraat van de kerkdienst

• Orden van dienst?

• De eerste dag

• Orde en Ordinarium

• GK op de beamer

Orden van dienst?

Orden van dienst - ‘Je kunt ze zien als de ruggengraat van de kerkdienst’ (Gereformeerd Kerkboek bladzijde 611)

Een mooie omschrijving van wat een orde van dienst is! Het staat gewoon in het Gereformeerd Kerkboek. Dit stukje is dan ook een uitnodiging om bladzijde 611 er eens bij te pakken.

Een orde van dienst is een houvast voor de eredienst. Het is een sobere structuur, gebaseerd op een eeuwenoude traditie en ervaring uit de kerk. De vastigheid van de orde geeft duidelijkheid en rust. Ook verbindt de orde je met de kerk wereldwijd en door de tijd heen. Statisch is een orde niet, want de invulling van de onderdelen is elke zondag anders en dus nieuw. Het geheel wordt tot liturgie van God voor mensen.

Cadans

Binnenkomen, horen (Woord), bidden/geven/delen (Avondmaal, Dankbaarheid) en opnieuw de wereld ingaan... deze cadans komt steeds weer terug. Als een pelgrimstocht elke zondag weer.

Vanuit je eigen wereld reis je naar een plek om God te ontmoeten, samen met anderen. Eenmaal gevoed en aangesterkt, reis je weer terug naar je eigen wereld, als een veranderd mens.

Meer weten?

Kijk hier voor meer achtergronden bij dit onderwerp. En vraag de notitie Basiskennis Liturgie aan. Eventueel ook de Notities over Orde B, Orde C en Orde D.
Aanvragen.

De Eerste Dag

De volgorde van de orde van dienst wordt ook aangehouden in de inhoudsopgaven van het Liedboek, en vanzelfsprekend volgt het Gereformeerde Kerkboek die volgorde ook:

• binnenkomen: LB 271 - 312 | GK 165-170

• horen (Woord): LB 313344 (363) | GK 171-177 (178)

• bidden/geven/delen (Dankbaarheid, Avondmaal): LB 363-410 | GK 179-184

• opnieuw de wereld in: LB 414-431 | GK 186.

Een schat aan mooie invullingen voor de onderdelen van de eredienst! Blader er doorheen - kijk wat de mogelijkheden zijn, wat je er als gemeente mee kunt en wilt (onderaan de bladzijde vind je steeds de namen van de onderdelen).
Zo kan je als gemeente een mooi Kyrie kiezen. Als dit nieuw is voor de gemeente, zorg er dan voor dat het wordt voorgeoefend of dat een cantorij de gemeente voorzingt en meeneemt. Herhaal het lied een aantal keer gedurende een periode zodat de gemeente het eigen kan maken.

Let op: een Kyrie-gebed is niet hetzelfde als een Schuldbelijdenis. Het is vooral een schreeuw over de nood van de wereld, ver weg en dichtbij. Uit die werkelijkheid komen we als kerkgangers, en de schreeuw die daaruit opstijgt brengen we bij God. Vanuit het Kyrie volgt het Gloria, de lofzang op God die in onze nood naar ons toekomt. Een uitgewerkt voorbeeld kan hier worden gedownload.

Orde en Ordinarium

Orde en Ordinarium - de woorden lijken op elkaar en dat is niet voor niets. 'Ordinarium' betekent 'het gewone'. Dat wil zeggen: de vaste onderdelen in een eredienst, die steeds weer terugkomen. Je kunt hier denken aan het Franse woord ordinaire - 'gewoon'.
Bij het ordinarium hoort het 'proprium'. Dat zijn de onderdelen die ook altijd terugkomen, maar dan elke keer anders, de lezingen, de liederen die wisselen. Het proprium is 'het eigene'. Ook hier helpt de Franse taal: propre - 'eigen'. De invulling van deze onderdelen is eigen aan het moment, de tijd van het jaar.

Meestal wordt onder een ordinariumliturgie verstaan: een orde van dienst met de klassieke onderdelen: Kyrië, Gloria, Credo, Santus Benedictus en Agnus Dei. Maar ook in de gereformeerde liturgische traditie heb je ordinariumonderdelen, bijvoorbeeld de geloofsbelijdenis, het votum en de zegen.

Een voorbeeld van een uitgewerkte dienst waarin de klassieke ordinariumonderdelen een plaats hebben is hier te vinden.

Voor de invulling van deze ordinariumliturgie bevat het Liedboek veel materiaal, op pagina 594 staat een overzicht van toonzettigen van vaste liturgische gezangen die bij elkaar horen. Kies ook hieruit een stijl die de gemeente een tijd gebruikt en herhaalt. Het gemeente-ordinarium van Sytze de Vries en Willem Vogel is daarin wellicht een mooie start (achtereenvolgens LB 299f, 404f, 407f en 408f).

Wil je je verder verdiepen in de mogelijkheden van een ordinariumliturgie? Lees dan hier verder en vraag ook de Notitie Orde D aan.

GK op de beamer?

De uitgever van het Geref. Kerkboek is bezig met het digitaal beschikbaar stellen van de liederen uit het GK. Tot die tijd is het toegestaan zelf content te gebruiken in presentaties en/of liturgieboekjes/-bladen. Zodra de materialen digitaal beschikbaar zijn, is het de bedoeling dat de gebruikers op de juiste manier een licentie afsluiten.

De informatie over dit onderwerp wordt hier bijgehouden.

In de volgende aflevering van Gereformeerd Kerkboek 2017 - Aan de Slag gaat het o.a. over allerlei vindplaatsen van achtergrondinformatie.

Eerdere afleveringen van Gereformeerd Kerkboek 2017 - Aan de Slag zijn hier te vinden.